कमजोरी पत्ता लगाएर मात्र बोल, बचेको इज्जत जोगिन्छ
अन्ततः चलचित्र ‘एक्टर : टेक वान’ प्रदर्शनमा आएको छ । ‘एक्टर’का निर्माताले दायर गरेको मुद्दा फिर्ता लिएपछि ‘एक्टर : टेक वान’ प्रदर्शनमा आएको हो ।
चलचित्रको नाम र विषयवस्तुलाई लिएर अदालतमा ‘एक्टर’ले दायर गरेको मुद्दा फिर्ता लिएपछि ‘एक्टर : टेक वान’को प्रदर्शनको बाटो खुलेको थियो ।
अधिकांश चलचित्रकर्मी ‘एक्टर : टेक वान’को पक्षमा देखिए । उनीहरूले ‘एक्टर : टेक वान’का पक्षमा आवाज उठाउँदै जस्टिस फर ‘एक्टर : टेक वान’ लेख्न भ्याए ।
पछि यी दुई चलचित्रका निर्माताबीच कुरा मिल्यो । कुरा के भएर मिल्यो ? आर्थिक क्षतिपूर्तिको कुरा ‘एक्टर’ले उठाएको थियो । त्यसैले आर्थिक लेनदेनमा मिलेको हो अवथा अरु कुनै दुवै पक्षले गोप्य राखेका छन् । लेनदेनमा मिलेको हो भने त्यो गम्भीर कुरा हो । गलत नजिर हो ।
कुरा रह्यो नामको । नामकै विषयले मुद्दा अदालतसम्म पुगेको हो भने यसको जवाफदेही चलचित्र विकास बोर्ड हुनुपर्छ । किनकी नाम दिने अथवा नदिने त्यो अधिकार बोर्डसँग छ ।
तर प्रश्न उठ्छ, चलचित्रको नामकरण प्रक्रियामा बोर्डले कस्तो भूमिका निर्वाह गर्यो ? यदि पहिले नै ‘एक्टर’ नामको चलचित्र दर्ता भइसकेको थियो भने, अर्को चलचित्रलाई समान नाम राख्न कसरी अनुमति दिइयो ? यसले संकेत गर्छ कि नियामक निकायहरूमा अझ स्पष्टता र पारदर्शिता आवश्यक छ ।
यदि अर्कोले नाम लिइसकेको जानकारी पाउँदापाउँदै ‘एक्टर : टेक वान’का निर्माताले पछाडि फुर्को झुण्डाएर जबरजस्ती गरेको हो भने यसका निर्माताको बदमासी हो । बजारमा चलेका व्यक्तिलाई लिएर त्यसको आडमा नयाँ कलालाकार र स्टारकास्ट नभएको चलचित्रलाई दबाउन सक्छु भन्ने ठानेको हो भने त्यो अर्को बदमासी हो ।
कलाकार दीपकराज गिरीले भनेजस्तो त्यही नाम चाहिएको हो अर्थ त्यही दिने पर्यायवाची शब्द खोज्न सकिन्थ्यो । तर, त्यस्तो नगरी स्टारको आडमा पेलेरै जान्छु भन्ने सोच हो भने त्यो सामन्ती सोच हो, हेपाहा प्रवृत्ति हो ।
कुरा रह्यो जस्टिस फर ‘एक्टर : टेक वान’ लेख्नेहरूको । र, यो सोचको । कमजोरी कसको हो सोच्दै नसोची बोल्ने प्रवृत्ति हामी नेपालीको पुरानै हो । बलेको आगो ताप्ने संस्कार पुरानै हो । जो होचो उसकै मुखमा घोचो भन्ने उखान छ, कतै त्यस्तै पो भइरहेको छ कि सोच्नु पर्दैन ? ठिक छ, ‘एक्टर : टेक वान’ नै निर्दोष छ रे तथ्य बाहिर आएपछि बोल्न सकिँदैन ? जो निम्छरो उसैलाई पेल्नै पर्छ ?
‘एक्टर : टेक वान’ले ठूलो घाटा व्यहोर्नु परेको भन्दै चिन्ता जाहेर भयो । कतै ‘एक्टर : टेक वान’को नामले गर्दा ‘एक्टर’ले घाटा व्यहोर्नु पर्यो कि ? यो चाहिँ सोचनीय पक्ष होइन ?
यो सोचनीय पक्ष हो । यो भन्दा पनि महत्वपूर्ण अर्को पक्ष हो, सुजबुझको । अदालतमा मुद्दा पुगेको छ । अदालतमा विचारधीन रहेको मुद्दामा एउटा पक्षको पक्ष र अर्को पक्षको विपक्षमा रहेर बोल्न पाइन्छ कि पाइँदैन । अदालतमा मुद्दा विचाराधीन रहेको बेला त्यसलाई प्रभावित पोर्ने वा दबाब सिर्जना गर्नेगरी पक्ष/विपक्षमा बोल्न पाइन्छ कि पाइँदैन भन्ने हेक्का राख्नुपर्छ । कस्तो अवस्थामा अदालतको मानहानीको मुद्दा लाग्छ भन्ने कुराको ख्याल राख्नुपर्छ ।
अदालतमा मुद्दा छ, सिनेमा घरहरु शो बाँडफाँट गरेर टिकट बिक्री गर्छन्, यो पाइन्छ कि पाइँदैन । नैतिक रुपमा मिल्छ कि मिल्दैन ? एक जिम्मेवार संस्था र व्यक्तिलाई नैतिकताले यसो गर्न दिन्छ ? यो सामान्य सुझबुझ भएको व्यक्तिले पनि बुझुने कुरा हो । त्यसै सिनेकर्मीलाई अन्य क्षेत्रका व्यक्तिले उपयोग गरेका होइनन्, उनीहरुको बौद्धिकतालाई लिएर प्रश्न चिह्न उठाएका होइनन् ।
समाजको चौथाे अंगको रुपमा रहेको पत्रकारिताको अवस्था पनि फरक छैन । पत्रकारिता आवाजविहीनहरुको आवाज हो । आवाज दवाउनेहरुको सारथी होइन ।
नामको सामान्य भेद पनि छुट्टयाउन नसकेर यसअघि पनि यी–यी सिनेमा बनेका थिए भन्दै सिनेमाको सूची नै समाचारमा उल्लेख भयो । कुन नामको अर्थ के हो भन्ने पनि अर्थ छुट्टयाउन सक्दैनौं भने हामी कति बलियो समाचार प्रकाशन तथा प्रशारण गरिरहेका छौँ ? समीक्षाको विषय बनेको छ ।
यसै त रंग पत्रकारिता पेड पत्रकारिता भइसक्यो भनेर इमान्दार पत्रकारले पनि बेइमानीको भारी बोक्नु परिरहेका बेला परिचालित समाचार छाप्ने हो भने बचेखुचेको इज्जत पनि लिलाम हुनेछ । त्यसैले समस्या कहाँ छ, केमा छ कसरी यसबाट बाहिर आउने बेलैमा नसोचे यस्ता समस्या दोहोरिरहनेछन् । त्यसैले बेलैमा सबै सचेत हुन आवश्यक छ ।
